6 czerwca Ruda Śląska obchodzi swoje święto. Po nabożeństwie, które obędzie się o godz. 13:00 w kościele p.w. św. Wawrzyńca i Antoniego w intencji miasta i wszystkich mieszkańców, kolejnym punktem będzie uroczystość poświęcenia odnowionych przez IPN grobów Powstańców Śląskich, którzy spoczywają na wireckim cmentarzu parafialnym.
– Niestety, podobnie jak w ubiegłym roku, sytuacja epidemiczna nie pozwala na zorganizowanie tradycyjnych obchodów Święta Herbu – mówi prezydent Dziedzic. – Mam nadzieję, że w przyszłym roku będzie już bezpiecznie i wspólnie weźmiemy udział w świętowaniu tego historycznego wydarzenia – dodaje.
Herb Rudy Śląskiej
Herb Rudy Śląskiej w obecnej postaci obowiązuje od 1998 roku.
Przedstawia on tarczę dwupolową, gdzie w lewym błękitnym polu jest złote pół orła, a w prawym wizerunek św. Barbary. Złoty orzeł w błękitnym polu był niegdyś herbem rodowym Piastów górnośląskich, a obecnie jest herbem województwa śląskiego. Ponadto pół orła jest elementem charakterystycznym większości górnośląskich herbów miejskich, również podkreślających swe piastowskie tradycje. Z kolei w prawym białym polu znajduje się stojąca postać świętej Barbary, za którą widnieje wieżyczka. Święta przedstawiona jest w błękitnej sukni, spowita czerwonym płaszczem, w prawej ręce trzyma złoto-srebrny miecz (symbol męczeńskiej śmierci), a w lewej złoty kielich z Hostią.
Proces tworzenia herbu
Proces tworzenia herbu Rudy Śląskiej był dość skomplikowany, na co miały wpływ nie tylko zmiany polityczne, ale również historia miasta, które powstało z połączenia kilku dzielnic. Miały one swoje herby o różnym charakterze: kochłowicki miał charakter dewocyjny, orzegowski zaczerpnięto z herbu właścicieli, a halembski odnosił się do rzemiosła kuźniczego. Większość z nich powstała już pod koniec XVIII w. Herb Nowego Bytomia przyjęto na posiedzeniu zarządu gminy w 1927 r. Kiedy Sejm Śląski w 1939 r. podniósł do rangi miast gminy Rudę i Nowy Bytom, zyskały one prawo używania herbów miejskich. Odpowiednia uchwała została jednak zrealizowana dopiero w 1951 r. Osiem lat później, gdy powstała Ruda Śląska w obecnym kształcie administracyjnym, władze miasta zdecydowały o utworzeniu zupełnie nowego herbu. Zgodnie z ówczesną propagandą miał on wyeksponować przynależność miasta do Polski Ludowej oraz jego wielkoprzemysłowy charakter. Nowy herb został uchwalony przez Miejską Radę Narodową w 1966 r. Pod względem poprawności heraldycznej miał on wiele rażących błędów, mimo to obowiązywał ponad trzydzieści lat.
Święta Barbara Patronkom miasta
Po roku 1989 i zmianie systemu politycznego temat herbu Rudy Śląskiej powrócił. 28 listopada 1996 r. Rada Miejska przyjęła uchwałę w sprawie „Wyrażenia woli ustanowienia św. Barbary patronką miasta Ruda Śląska”. Arcybiskup Damian Zimoń prośbę radnych skierował do Stolicy Apostolskiej, a w 1998 r. przywiózł z Rzymu Dekret Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów podpisany 3 lutego 1998 przez arcybiskupa sekretarza Kongregacji Gerarda M. Angelo. Dokument został uroczyście przekazany władzom miasta 6 czerwca 1998 roku.
Równolegle do zabiegów w Stolicy Apostolskiej dyskusje o nowej formie rudzkiego herbu toczyły się w mieście. 27 kwietnia 1998 r. radni zadecydowali o przyjęciu nowego herbu, który obowiązuje do dziś. Autorem plastycznej wizji herbu jest profesor ASP Maciej Bieniasz, zaś oprawa komputerowa była udziałem rudzkich artystów Kazimierza i Ksawerego Kaliskich. Nowy herb opiniowała także dr Małgorzata Kaganiec z Muzeum Śląskiego, specjalistka w zakresie heraldyki. Po burzliwych dyskusjach projekt został przyjęty przez Radę Miasta przy trzech głosach przeciwnych i sześciu wstrzymujących się.
Górniczy kult św. Barbry
Kult św. Barbary (jako patronki murarzy i kowali) znany był na Śląsku już w XIV w. W 1723 r. tarnogórscy gwarkowie założyli bractwo religijne pod wezwaniem św. Barbary. Odtąd była ona uważana za patronkę górników, których miała ochraniać od nagłej i niespodziewanej śmierci. W XIX w. kult upowszechnił się wśród górników węgla kamiennego. Wizerunkami świętej trzymającej kielich z Hostią zdobiono przykopalniane kapliczki i ołtarzyki. Wierzono, że w razie wypadku pod ziemią, gdy górnik znajdzie się w beznadziejnym położeniu, święta Barbara poda mu ostatnią w życiu komunię świętą. Kult świętej był bardzo żywy w okolicach Rudy. Ze wzmianek źródłowych wiadomo, że w tamtejszych kopalniach pół godziny przed zjazdem górnicy gromadzili się przed jej wizerunkiem, odmawiali modlitwę i śpiewali hymn ku czci świętej. Do dziś górnictwo węglowe pozostaje wiodącą gałęzią przemysłu Rudy Śląskiej, więc umieszczenie w herbie patronki górników uznano za jak najbardziej uzasadnione. Było to też zgodne z zasadami heraldycznymi, w przeciwieństwie do widniejącej na poprzednim herbie wieży wyciągowej - elementu zupełnie obcego symbolice heraldycznej.
