Zabytkowe maszyny drukarskie w Rudzie Śląskiej doczekają się renowacji

Jacek Skorek

11/09/2024 - 13:21

Kaszta, czyli szuflada drukarska, w której mieszczą się czcionki drukarskie oraz krajka jednonożowa, czyli gilotyna do cięcia papieru - dwie z zabytkowych maszyn drukarskich, które znajdują się w Śląskim Teatrze Impresaryjnym w Rudzie Śląskiej - będą poddane renowacji. Udało się zdobyć na ten cel 150 tysięcy złotych.

zobacz galerię

- Po latach zapomnienia zabytkowe i unikatowe maszyny drukarskie odzyskają dawny blask – mówi Marta Lip–Kornatka, Miejska Konserwator Zabytków w Rudzie Śląskiej. – Odnowiona zostanie kaszta drukarska oraz krajka jednonożowa Excelsior. Stan zachowania obiektów jest dostateczny, za to ich wartość historyczna i naukowa bardzo wysoka, stąd decyzja o przeprowadzeniu konserwacji. Chcemy przede wszystkim zatrzymać postępujące zniszczenia obiektów oraz przygotować je do ekspozycji w przyszłości. Prace konserwatorskie będą prowadzone ze szczególnym poszanowaniem charakteru i wieku obiektów.

Zabytkowa drukarnia znajdująca się w podziemiu Śląskiego Teatru Impresaryjnego im. H. Bisty składa się z trzech maszyn typu Heidelberg (z 1897, 1908 i 1910 roku), maszyny typu Augsburg (z 1903 roku), krajki drukarskiej typu Excelsior do cięcia papieru, maszyny perforacyjnej (np. do drukowania biletów), blokówki (maszyny do zszywania bloczków) i nożyc do tektury. Przynależna do drukarni zecernia liczy kilkadziesiąt typów czcionek o różnej wysokości - od 6 punktów aż po czcionki o wysokości 6 kwadratów, czyli 10,5 cm.

Najprawdopodobniej rudzka drukarnia rozpoczęła pracę pod koniec XIX lub na początku XX wieku. Najstarsza z maszyn, znajdujących się obecnie w podziemiach ŚTI, pochodzi z 1897 roku. Każda waży kilkaset kilogramów, a sama podstawa największej z nich - 1,5 tony.

Po II wojnie światowej maszyny drukarskie należały do Rudzkich Zakładów Wielobranżowych Przemysłu Terenowego z siedzibą w Nowym Bytomiu przy ul. gen. Hallera. Od 1992 roku drukarnia związana była z firmą Prodryn, a później została wydzierżawiona Joachimowi Koszykowi, który wykupił maszyny drukarskie i stał się ich właścicielem. W 2001 roku Miasto Ruda Śląska podjęło decyzję o odkupieniu maszyn i przeniesieniu ich do Miejskiego Ośrodka Kultury, gdzie 15 października nastąpiło otwarcie zabytkowej drukarni.

Dotację udało się pozyskać z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków - edycja II. Miasto pozyskało blisko 150 tysięcy zł dofinansowania. Renowacja maszyn powinna się zakończyć w listopadzie.